Kaya: “İslam radikalleşmiyor, radikalizm İslamileşiyor”
4 Kasım 2020
Viyana’nın altı bölgesinde 2 Kasım Pazartesi akşamı gerçekleştirilen terör eylemleri sonucunda en az 4 kişi hayatını kaybetti, 22 kişi ise yaralandı. Avusturya İçişleri Bakanı Karl Nehammer, polis tarafından öldürülen bir şüpheliyi deradikalizasyon programını kandıran bir İslamcı terörist olarak niteledi.
Avrupa Araştırma Konseyi (European Research Council, ERC) tarafından verilen “Advanced Grant” araştırma desteği ile “Popülizm Çağında Yerlilik, İslamofobizm ve İslamizm: Avrupa’da Sosyo-Ekonomik ve Politik Olanın Kültürleştirilmesi ve Dinselleştirilmesi” başlıklı projeyi yöneten Prof. Dr. Ayhan Kaya, medyascope.tv’ye verdiği 3 Kasım tarihli röportajda bu ve hemen öncesindeki saldırıları “karşılıklı radikalleşme” süreçlerinin bir sonucu olarak tanımladı.
“Kavramlar yanlış kullanılıyor”
Prof. Kaya, gazeteci Işın Eliçin’in kamusal tartışmalarda popüler hâle gelen terimler ile ilgili sorusu üzerine radikalizm, aşırıcılık, köktencilik ve terörizm gibi kavramların birbirinin yerine geçer şekilde kullanılmasını eleştirdi. Radikalizmi terörizme indirgeyen yaklaşımlardan özellikle bahseden Prof. Kaya, alternatif radikalizm ifadelerinin terörle mücadele adı altında Avrupa hükümetlerince baskı altına alınmaması gerektiğini belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: “19. Yüzyıl’ın radikalleri demokratlardı.”
Solun hükmünü kaybettiği bir ortamda radikalizm İslamileşiyor
Fransız siyaset bilimci Olivier Roy’un “radikalizmin İslamileşmesi” tezine de olumlu atıf yapan Kaya, birçok siyasetçi, uzman ve akademisyenin “medeniyetler çatışması” çerçevesi içine alarak kirlettiği mevcut siyasal iklimde, İslami sembollerin bir radikal için ulaşılabilir tek seçenek hâline geldiğini belirtti. Buna göre Avrupalı siyasetçilerin, iktidarlarını devam ettirmek için kültürelist ve medeniyetçi bir siyasi retorik benimsemeleri, Kaya’nın altını çizdiği üzere “aynı söylemden beslenen” IŞİD gibi yapılanmaları da güçlendiriyor.
Prof. Dr. Ayhan Kaya, olup bitenleri bu perspektiften anlamaya çalışmak yerine sosyoekonomik, politik ve psikolojik parametreler üzerinden değerlendirmek gerektiğini belirterek sözlerini tamamladı.
Metin Koca İstanbul Bilgi Üniversitesi, Avrupa Birliği Enstitüsü